- ALTIN MİRAS VAKFI
- ANKARA BÖLÜMÜ
ÖZBEKİSTAN’DA YEŞİL EKONOMİYE GEÇİŞ-Süleyman MERDANOĞLU*  Ekolojik ekonomi ile yakından ilişkili olan yeşil ekonomi; çevresel riskleri ve ekolojik kıtlıkları azaltmayı hedefleyen ve çevreyi bozmadan sürdürülebilir kalkınmayı hedefleyen ekonomidir. İklim değişikliği dünya toplumu tarafından insanlığın karşı karşıya olduğu en ciddi acil sorunlardan biri olarak kabul edilmektedir. Uzmanlara göre, iklim değişikliğini önleme ve uyum sağlama yönünde kritik bir adım, ekonominin "yeşillendirilmesi". Özbekistan Ekoloji Partisi'nin inisiyatif ve çabaları sayesinde ülkede pratik çabalar sürdürülmektedir. Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı, Hidrometeorolojik Faaliyetler, 2030 Çevre Koruma Kavramı, Özbekistan Cumhuriyeti'nin Yeşil Ekonomiye Geçiş için 2019-2030 Stratejisi ile ilgili yasalar yer almaktadır. Özbekistan'da yeşil ekonomiye geçiş ve yeşil büyüme için 2030 programı, bir dizi önemli stratejik hedefe ulaşılmasını öngörmektedir. Özellikle, ülke, sera gazı emisyonlarının gayri safi yurtiçi hasıla birimi başına karşılaştırmalı tahsislerini 2010 seviyesinden% 35 oranında azaltma sorumluluğunu üstlenerek Paris Anlaşması kapsamındaki yükümlülüklere bağlıdır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının üretim kapasitesini 15 GW artırmak ve paylarını toplam elektrik üretim hacminin %30'undan fazlasına çıkarmak için görevler verilmektedir. Sanayi sektöründe enerji verimliliğini en az %20 oranında artırmak ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının genişletilmesi de dahil olmak üzere gayri safi yurtiçi hasıla birimi başına güç tüketimini %30 oranında azaltmak için hedefler belirleniyor. Bundan başka; ekonomi sektörlerinde su kullanımının verimliliğini önemli ölçüde artırmak, 1 milyon hektara kadar bir alanda su tasarrufu sağlayan sulama teknolojilerini tanıtmak, yılda 200 milyon fide dikmek ve toplam fide sayısını 1 milyarın üzerine çıkarmak, kentsel alanlardaki yeşil arazileri %30'dan fazla artırmak, Orman fonu rezervlerinin 90 milyon m3 ‘ün üzerine çıkarılması, ülkede çevresel istikrarın sağlanmasında önemlidir. Katı evsel atık işleme seviyesinin %65'in üzerine çıkarılması, nüfus yerleşimlerinin sıhhi ve ekolojik durumunu iyileştirme önem arz etmektedir. Bunun dışında kararda, yeşil ekonomiye geçiş kavramı ve sanayi sektörlerinde enerji tasarrufunun sağlanması, Özbekistan Cumhuriyeti'nde 2030 yılına kadar yeşil ekonomiye geçiş ve yeşil büyümenin sağlanması için bir eylem planı, 2022-2026 yıllarında ekonomik sektörlerde yakıt ve enerji kaynaklarının tasarrufu için hedef parametreler de onaylandı. Yenilenebilir enerji kaynaklarının üretim kapasitesinin artırılması açısından da önemli etkiler elde edilmektedir. Özellikle, Navoi bölgesi, Karmana bölgesinde 2021 yılında başlatılan güneş fotovoltaik enerji santrali (proje maliyeti 100 megawatt kapasiteli, 110 milyon USD) enerji sistemindeki ilk büyük adımdı. Bu yıl (2022), Semerkant bölgesindeki Nurabad bölgesinde benzer bir istasyon başlatıldı. Abu Dabi merkezli temiz enerji şirketi Masdar tarafından Navoi bölgesinin Tomdi bölgesinde 500 MW kapasiteli bir rüzgar enerjisi santrali inşa ediliyor. Toplam maliyeti 600 milyon dolar olan bu projenin 2024 yılı sonlarında hayata geçirilmesi planlanıyor. Yılda 1 milyar 800 milyon kWh güç üretmesi öngörülüyor. 2026 yılına kadar güneş ve rüzgar enerjisi santrallerinin toplam kapasitesini 8.000 MW'a, yenilenebilir enerji kaynaklarının üretim kapasitesini ise 2030 yılına kadar 15 GW'a çıkarmayı planlıyor. Yeşil Ekonomi teknolojilerini tüm sektörlerde aktif olarak tanıtmak ve ekonominin enerji verimliliğini %20 oranında artırmak için 6 özel görev tanımlanmıştır. Devletin mali desteği sayesinde, 2022-2023 yıllarında, 619 Yeni Özbekistan yerleşim bölgesi ve 28.000'den fazla hane dahil olmak üzere bölgelerde 34.000'den fazla tesis alternatif enerji kaynaklarıyla tanıştırılacak ve 6.000'den fazla bakanlık ve ajans tesisi enerji tüketimi miktarında alternatif enerji kullanacak. Buradaki alternatif kaynakların payının yüzde 30 oranında artması için çabalar devam ediyor. Önümüzdeki beş yıl içinde 1 milyar ağaç ve çalı fidanı dikilmesi, hiç şüphesiz şehirlerimize ve toplumlarımıza fayda sağlayacak yeni yeşil alanların oluşturulmasına, ülkemizde ılıman bir iklimin korunmasına, doğanın korunmasına, nüfusun sağlığının iyileştirilmesine ve halkımızın refahının sağlanmasına hizmet edecektir. 2022 yılının 9 ayı boyunca, 208.000 hektarlık bir alanda saksafon ve diğer çöl bitkilerinin yeşil örtüleri kuruldu ve 956,2 ton çöl bitkisi tohumu toplandı. 2-8 metre boyu olan Saxaul ve diğer çöl bitkilerinin fidanlıkları 171 hektarlık bir alana kuruldu. 640 hektar alanda iklim koşullarına uygun ağaç ve çalı türlerinin fidanlıkları, 2,2 bin hektar alanda fındık tarlaları, bunun 1,5 bin hektarı antep fıstığı, 610 hektarı badem ve 130 hektarı ceviz tarlaları kurulmuştur. 57 hektarlık araziye 22.800 badem ağacı, Taşkent bölgesindeki Charvak Rezervuarı'nın dağ ve alt dağlık alanlarına korunan (koruma) ormanlar, 110 tesisin 1.300 hektarlık arazisine 3.1 milyon dut ağacı gömüldü ve ağaç korulukları kuruldu. Orta Asya'da, Aral Denizi trajedisinin iklim değişikliğine neden olan sonuçlarını hafifletmek, Deniz'in kuru dibini yeniden ağaçlandırmak ve yerlilerin refahını artırmak için kapsamlı çabalar devam etmektedir. Son dört yılda, saksafon ve tuz ve kuraklığa dayanıklı diğer bitkilerin tohumları, Aral'ın kuru dibinde 1,7 milyon hektardan fazla bir alana ekildi ve dikildi. Bu alanlarda, çöl bitkilerinden yeşil örtülerin, yani koruyucu ormanların kurulması, denizin kuru ayağından yükselen kum, tuz ve toz parçacıklarının, küresel iklim değişikliklerinin sert sonuçlarının ve Aral'ın kurumasının tarımın gelişimi ve nüfusun yaşamı ve faaliyetleri üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılmasına yardımcı olacaktır. KAYNAK: https://www.wikiwand.com/ |
|
267 kez okundu
YorumlarHenüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |