Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, 22 Ekim'de devlet kurumlarındaki personelin daha da iyileştirilmesine ilişkin bir kararname imzalamıştı. Buna göre; Devlet bütçesinden finanse edilen ulusal kuruluşlardaki çalışan sayısı 51.950'den 49.105'e (-2.845), bütçe dışı fonlardan finanse edilen kuruluşlardaki çalışan sayısı ise 4.919'dan 4.455'e (-464) düşecek. Taşkent hariç olmak üzere bölge hokimiyatlarındaki yönetici personel sayısı 52-57'den 61-70'e çıkarılacak ve toplam personel sayısı 763'e ulaşacak.

Geçtiğimiz yılın başında bakanlıklar ve kamu kurumlarındaki personel sayısı 17.447 (24%) azaltıldı. Bakanlıklar ve diğer kurumların başkan yardımcılarının sayısı 207'den 144'e düşürüldü, daha sonra 163'e çıkarıldı ve şimdi 164'e çıkması planlanıyor.

Karakalpakistan'ın başkenti Nukus ile il merkezlerinin hokimiyatlarında (idarelerinde) idari personel sayısı 445'ten 330'a, il yönetimi altındaki şehirlerdeki hokimiyatlar 485'ten 348'e, kırsal bölgelerdeki hokimiyatlar ise 5.173'ten 3.809'a düşürülecek. Taşkent'te ilçe hokimiyatlarındaki personel sayısı 568'den 359'a düşürülecek.

Cumhurbaşkanı, önceki hükümetin çalışmalarını değerlendirme soncunda ve önümüzdeki beş yıl için öncelikli görevleri belirledi. Bunlar arasında ülkenin GSYİH'sını 2030 yılına kadar 160 milyar dolara çıkarmak, enflasyonu %5-6 aralığında tutmak, 1 milyon insanı yoksulluktan kurtarmak, sosyal alanda reformlar gerçekleştirmek ve daha fazlası yer alıyor.

Âli Meclis Yasama Meclisi'nin 20 Kasım 2024'de yaptığı toplantıda Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, hükümetin son beş yıldaki çalışmalarını değerlendirdi ve uzun vadeli öncelikli görevleri açıkladı.

.Devlet başkanı konuşmasının başında, içinde bulunduğumuz zor zamanlarda, başta hükümet ve lideri olmak üzere yürütme gücünün her kademesinin ülkenin stratejik ve güncel görevlerinin uygulanmasına yönelik sorumluluğunun her zamankinden daha fazla arttığını vurguladı. .

Cumhurbaşkanı, tamamen yeni yetkilere ve görevlere sahip bir hükümetin şu anda kurulmakta olduğunu kaydetti.

Anayasa düzeyinde ilk kez Bakanlar Kurulunun yoksulluğun azaltılması, gıda güvenliği, yatırım ve çevre gibi alanlardaki yükümlülüklerine yer veriliyor.

Shavkat Mirziyoyev, bugün halkın yeni hükümetten bu önemli konularda somut sonuçlar beklediğini vurguladı.

Ona göre Özbekistan'ın ekonomisi son beş yılda ikiye katlanarak 100 milyar doları aştı. 2018 yılında 1.600 dolar civarında olan kişi başına gelirin 2024 yılı sonunda 3.000 dolara ulaşması bekleniyor.

Dünya Bankası, Özbekistan'ı 2024 yılında Avrupa ve Orta Asya'da ekonomisi en hızlı büyüyen üç ülkeden biri olarak tanıdı.

Yoksulluk oranı son dört yılda yüzde 23'ten yüzde 11'e düştü. Bu yıl bu oranın %9'a düşmesi bekleniyor.

İhracat neredeyse iki katına çıkarak ilk kez 25 milyar doları aştı, döviz rezervleri ise 40 milyar dolara ulaştı. Emilen yabancı yatırım hacmi 6 kat arttı ve bu da 1,5 milyon yüksek maaşlı iş yaratılmasını mümkün kıldı. Başkan, yatırımın GSYİH içindeki payının %30 olduğunu söyledi.

Shavkat Mirziyoyev, enerji, kimya, havacılık, jeoloji, metalurji, makine mühendisliği, eğitim ve tıp gibi alanlarda özel sektör ve kamu-özel sektör ortaklıklarına erişimin açıldığını ve bunun da onların gelişimi için güçlü bir teşvik haline geldiğini söyledi.

Enerji sektöründe üretilen elektrik hacmi 1,5 kat artarak 83 milyar kWh'ye ulaştı.

Son üç yılda toplam 2,7 milyon kWh kapasiteli 10 büyük güneş ve rüzgar santrali devreye alındı. Yenilenebilir enerjinin payının geçen yıla göre üç katına çıktığına dikkat çekti.

Cumhurbaşkanı ayrıca sosyal alanda da değişikliklere dikkat çekti. Bu dönemde 25 binden fazla özel anaokulu ve 70'e yakın devlet dışı üniversite oluşturularak okul öncesi eğitimin kapsamının %74'e, yükseköğretimin kapsamının ise %39'a çıkarılması mümkün oldu.

Sosyal hizmet uzmanlarının 100'den fazla hizmet türünü doğrudan mahallelerde sunduğu tüm bölgelerde “Inson” sosyal koruma merkezleri açıldı.

Paris'teki Olimpiyat ve Paralimpik Oyunlarında sporcular rekor sonuçlar elde ederek 18'i altın olmak üzere 39 madalya kazandı.

Devlet başkanı, "Özbekistan tarihinde daha önce yaşanmamış bu tür başarılar hepimize yeni başarılara ilham veriyor" dedi.

Cumhurbaşkanı, günümüzün son derece gergin ve zorlu uluslararası ortamında ülkede barışı ve uyumu korumanın, istikrarlı ekonomik büyümeyi sağlamanın ve bu seviyelere ulaşmanın kolay olmadığını vurguladı.

Önümüzdeki beş yıl içinde ülkenin nüfusu 40 milyonu aşacak. Bu demografik büyüme büyük bir fırsat ama aynı zamanda hükümet için “yeni ve acil zorluklar” da yaratıyor.

Yoksulluğun azaltılması, ekoloji, enerji, ulaşım, yollar, içme suyu temini ve barınma gibi önemli alanlarda nüfusun ihtiyaçları özellikle artıyor.

Devlet başkanı, bu tür acil sorunlara etkili çözümler bulma ve yeni bir faaliyet biçimi arayışının hükümet için ciddi bir sınav olacağını belirtti.

Cumhurbaşkanı, bugün aday gösterilen ve onaylanan Başbakanlık görevine aday olan Abdulla Aripov'un tüm bu konuları dikkate alması ve bunların uygulanmasına yönelik bir program sunması gerektiğini vurguladı.

Ekonomik göstergeler

Özbekistan 2030 stratejisi önümüzdeki yıllara yönelik hükümet için büyük hedefler belirliyor.

Özellikle ülkenin GSYİH'sının 160 milyar dolara çıkarılması planlanıyor.

Cumhurbaşkanı, başlangıçta bazılarının bu konuda şüpheci olduğunu ancak zamanında alınan önlemler ve tüm fırsatların değerlendirilmesi sayesinde GSYH'nin bu yıl 110 milyar dolara ulaşmasının beklendiğini kaydetti.

Eğer yeni hükümet ve tüm liderler sıkı çalışırsa, reform hızını korursa, sosyal, ekonomik ve politik değişimleri sürdürürse, o zaman 2030 yılına kadar ekonominin büyüklüğünü 200 milyar dolara çıkarmanın mümkün olduğuna inanıyor.

“Bir kez daha tekrar ediyorum: Bu hedeflere ulaşacak güce, yeteneklere ve potansiyele sahibiz!” - dedi başkan.

Devlet başkanı hükümet faaliyetinin temel alanlarını özetledi.

Öncelikle makroekonomik dengeyi korumak ve önümüzdeki beş yılda % 6-7 civarında ekonomik büyüme oranları sağlamak gerekiyor. Aynı zamanda enflasyonun %5-6'da tutulması, bütçe açığının %3'te tutulması ve yıllık kredi hacminin 30 milyar dolara çıkarılması gerekiyor.

Bu dönemde hükümetin en az 100 milyar dolarlık yabancı yatırımı çekmesi, yıllık ihracat hacmini 45 milyar dolara çıkarması, nihai ürünlerin payını da %50'ye çıkarması gerekiyor.

Tüm olasılıklar dikkate alındığında yabancı turist akışının beş yıl içinde 15 milyon kişiye, turizm hizmetleri ihracatının ise 5 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Aynı zamanda dijital teknolojilere dayalı kayıt dışı ekonominin yasallaştırılması sürecinin de yoğunlaştırılması gerekiyor. Özellikle 2025 yılında nakit dışı ödemelerin teşvik edilmesi ve online ödemelerin payının %60'a çıkarılması önemli.

Cumhurbaşkanı, Dünya Ticaret Örgütü ile işbirliği çerçevesindeki önemli faaliyetlerin halihazırda tamamlandığını, önümüzdeki yıllarda ülkenin mutlaka bu örgüte üye olacağını kaydetti.

Birçok bölge “Yoksulluktan Refaha” programını benimsemiştir. Artık çok taraflı bir yaklaşıma dayalı olarak, düşük gelirli ailelerin üyeleri için kaliteli eğitim, mesleki eğitim, istihdam, sağlığın iyileştirilmesi ve psikolojik yardım dahil olmak üzere bireysel destek programları geliştirilecek.

2025 yılına kadar 1 milyon kişinin yoksulluktan kurtarılması planlanıyor. Shavkat Mirziyoyev, bunun Bakanlar Kurulu ekonomik bloğunun ana görevi olacağını söyledi.

Bu hedeflere ulaşmak için, düşük gelirli ailelerin çocuklarına yönelik okullarda yabancı dil, mesleki beceriler ve BT teknolojileri konularında ücretsiz eğitim için bütçeden 500 milyar soum tahsis edilecek. Ayrıca sosyal koşulları zor olan 1.000 mahallede altyapının iyileştirilmesine yönelik 2 trilyon soum tahsis edilecek bir program hayata geçirilecek.

Yoksulluğun azaltılması ve nüfusun refahının artırılması amacıyla toplamda 46,5 trilyon meblağ tahsis edilmesi planlanıyor.

Hükümetin ayrıca uluslararası kabul görmüş bir standart olan işsizlik oranını 2030 yılına kadar %5-6 arasında tutması gerekecek.

Endüstri

Cumhurbaşkanı, yüksek katma değer yaratan sanayi sektörlerine özel önem verilmesi gerektiğini vurguladı.

Gelecek yıl Bakanlar Kurulu'nun yatırım bloğu, ülke ekonomisi için önemli olan 300'den fazla büyük projenin devreye alınması ve tam işleyişinin sağlanmasıyla görevlendirildi.

Özellikle Yoshlik-I ve Muruntau sahalarının geliştirme aşamaları başlayacak. Ayrıca Semerkant'ta 910 bin ton mineral gübre üretim kompleksi, 600 bin ton kapasiteli metalurji tesisi, Zarafşan'da kostik soda üretim tesisi ve Nukus'ta ısıtma sistemleri üretim kapasitesi inşa edilecek. başlatılacak.

Cumhurbaşkanı, Navoi'de mikro hidroelektrik santrallerin inşaatının tüm aşamalarının kendi kaynaklarına göre organize edildiğini, bunun da "ülkemizde endüstriyel işbirliği ve yerelleşme fırsatlarının tam olarak kullanılması için tüm koşulların varlığını gösterdiğini" söyledi. ülke."

Bu bağlamda endüstriyel işbirliğinin ve yerelleşmenin geliştirilmesine yönelik büyük bir programın kabul edilmesine karar verildi.

Enerji kaynaklarının ekonomiye güvenilir bir şekilde arzının sağlanmasına ve enerji verimliliğinin iki katına çıkarılmasına da dikkat edilmesi planlanıyor.

Özel sektörün payının artırılması ve devletin rolünün azaltılması

Önümüzdeki beş yılda özel sektörün ekonomideki payının yüzde 85'e çıkarılması planlanıyor. Bunun için 2.000 şirketteki devlet hisselerinin satışı, 5.000'in üzerinde gayrimenkul satışı ve 16 büyük işletmenin hisselerinin halka arza getirilmesi planlanıyor.

Hükümete, 30 milyar dolar değerindeki kamu-özel ortaklığı projelerinin uygulanmasını sağlaması talimatı verildi. Ayrıca 2025 yılına kadar kamu şirketlerinin “verimlilik ve sürdürülebilirlik” ilkesi çerçevesinde dönüştürülmesi gerekiyor. Bu, maliyetlerinin %15−20 oranında azaltılmasını içerir.

18 devlete ait şirketin hisseleri de dahil olmak üzere 1 milyar dolar değerindeki varlıkları etkin bir şekilde yönetmesi gereken Ulusal Yatırım Fonu'nun çalışmalarına özel önem verilecek.

Tarım ve gıda güvenliği

Cumhurbaşkanı, artan nüfus bağlamında gıda güvenliğinin sağlanmasının en önemli görev olmaya devam ettiğini vurguladı.

Bu bakımdan başta bahçecilik olmak üzere tarımın tüm alanlarının yoğun bir şekilde geliştirilmesi, yeni tohum çeşitlerinin tanıtılması ve ithalatın yüzde 50 oranında azaltılması gerekiyor.

Hükümetin tarımsal üretimi 1,3 kat artırması, hektar başına ortalama geliri 5 bin dolara çıkarması, tarım ihracatını 10 milyar dolara çıkarması gerekiyor. Su tasarrufu sağlayan teknolojilerin kapsadığı arazi alanı iki katına çıkarılmalıdır.

Gelecek yıl, su tasarrufu sağlayan teknolojilerin uygulamaya konması için 5 trilyon soum, kanalların betonlanması için ise 800 milyar soum tahsis edilecek.

Sağlık, eğitim ve spor

Cumhurbaşkanı, sağlık, eğitim ve spor alanlarındaki büyük ölçekli programların etkin bir şekilde uygulanmasının hükümetin önceliği olması gerektiğini vurguladı.

Yaşam beklentisini 78 yıla çıkarmak için birinci basamak sağlık hizmetlerinin ulaşılabilirliğini ve kalitesini artırmak gerekiyor. Özellikle 2025 yılında 3,7 milyon kadının taranması, dijitalleşme sayesinde kanserde erken teşhis oranının yüzde 85'e çıkarılması planlanıyor.

Hükümete, mahallelerde 18 bin sağlık ekibine eğitim verecek, 884 bin hastaya ise evde rehabilitasyon hizmeti sağlayacak yeni bir sistemi hayata geçirme talimatı verildi. Ayrıca doğum hastanelerinin malzeme ve teknik tabanının güçlendirilmesi için 100 milyon dolar harcanacak.

Garantili paket kapsamında devlet sağlık sigortası ve tıbbi bakım sisteminin önümüzdeki üç yıl boyunca tüm şehirleri, ilçeleri ve kırsal alanları kapsaması gerekiyor.

Başkan, halk arasında sağlıklı bir yaşam tarzını, doğru beslenmeyi ve fiziksel aktiviteyi teşvik etmenin önemine dikkat çekti. Hükümetin bu yönde özel programlar geliştirmesi gerekiyor.

Önümüzdeki yıllarda hükümetin ana hedefi okul öncesi eğitimin kapsamını %80'e, yüksek öğretimin kapsamını ise en az % 50'ye çıkarmak olacak.

Uluslararası finans kuruluşlarından sağlanacak 61 milyon dolarlık fonla 2025 yılında 252 yeni anaokulu inşa edilecek. Ayrıca 174 anaokulu ve 379 okulun onarılması ve inşa edilmesi planlanıyor. Bu amaçlar için bütçeden 4 trilyon soum ayrılacak.

Girişimciler okul inşaatı için 20 milyar souma kadar imtiyazlı kredi alabilecek.

Hükümet ve parlamento arasında işbirliği

Cumhurbaşkanı, yeni hükümet ile Yasama Meclisi arasındaki görevlerin yerine getirilmesinde etkin işbirliğinin önemini vurguladı.

“Öncelikle yürütme organlarının faaliyetlerini halka daha yakın hale getirmek gerekiyor” dedi.

Shavkat Mirziyoyev, devlet kurumlarının halka değil halka hizmet etmesi ve onların meşru çıkarlarının korunmasını sağlaması gerektiğini hatırlattı.

Kabul edilen yasaların işe yaraması ve insanların yaşamlarında somut değişikliklere yol açması gerekiyor.

Kanunların uygulanması, Âli Meclis odalarının ilgili komiteleri ile sorumlu yürütme makamları arasında işbirliği içinde incelenmelidir.

Cumhurbaşkanı, yürütme makamlarının alınan kararların hukuka uygunluğunu ve geçerliliğini sağlaması gerektiğini kaydetti.

Konuşmasını tamamlayan Cumhurbaşkanı, belirlenen görevlerin hayata geçirilmesinin yeni hükümetin yüksek sorumluluk, etkin yönetim ve tam özveri gerektirdiğini vurguladı. Shavkat Mirziyoyev, hükümetin her kademesindeki koordineli çalışmanın belirlenen hedeflere ulaşacağına, vatandaşların yaşam standartlarını iyileştireceğine ve Özbekistan'ın dünya sahnesindeki konumunu güçlendireceğine duyduğu güveni dile getirdi.

Eylül ayından bu yana Özbekistan ve Kırgızistan vatandaşları sınırı kimlik kartlarıyla geçebiliyor. Cumhurbaşkanı, benzer bir prosedürün Kazakistan ve Tacikistan'a da uygulanmasının planlandığını söyledi. Ona göre ülkenin dış politika konseptinin de güncellenmesi gerekiyor.

Şavkat Mirziyoyev, başbakanlık görevine mevcut hükümet başkanı Abdulla Aripov'u aday gösterdi. Gizli oylama kapsamında milletvekilleri Abdulla Aripov'un Özbekistan Başbakanı olmasını onayladı.

KAYNAK: https://www.gazeta.uz/

*Süleyman MERDANOĞLU (merdanogluslm@gmail.com)

Özbekistan Uluslararası Altın Miras Vakfı ve

Özbekistan İş Dünyası Platformu Başkanı

Yorumlar